Dit is een nieuwe pagina.

20.04.2025

God Påske! klaar met de winter, de eerste voorbereidingen en een onvergetelijk orka avontuur

Het is Pasen! Mijn favoriete jaarlijks terugkerende feest… De bloemen die bloeien, de bijen die zoemen, de vogels die fluiten… Maar wacht… Waar zijn de bijen en de bloemen? Nou; op 69 graden noord is er weinig sprake van lente… En zo vieren we het voorjaarsfeest terwijl de sneeuw buiten neer dwarrelt… Ik kan je vertellen dat we na 8 maanden winter, snakken naar het voorjaar en de zomer.

Rondom Pasen is hier in het hoge noorden bijna alles 5 dagen dicht! Op witte donderdag en goede vrijdag zijn de winkels, ook de supermarkten, gesloten. Gisteren was dan alles heel even een paar uurtjes open om vervolgens natuurlijk gedurende de Paasdagen weer te sluiten. Het is stil op straat, je kunt er een kanon afschieten. Vandaag is het weer wat guur en blijven we dus lekker binnen en genieten we van wat extra feestelijk eten om toch dat Paasgevoel vast te houden… Morgen geeft hij prachtig zonnig en rustig weer op, en wordt er dus weer gezocht naar de orka’s.
We hebben weer een avontuurlijke en leuke week achter de rug; ondanks de temperatuur die regelmatig nog flink onder het vriespunt hangt, begint de zon wel steeds meer te schijnen. Om half vier ’s nachts wordt het al licht en om elf uur ’s avonds wordt het pas donker. Het zal niet lang meer duren voor de ‘witte nacht’ begint. De periode die voor de middernachtzon plaatsvindt waarin het de hele nacht niet echt donker wordt. Als we per ongeluk het raam open hebben ’s nachts, worden we wakker gemaakt door tientallen meeuwen die rond half vier beginnen met krijsen. Niet perse heel ontspannend, dus het raam moet dicht. Het zonnetje schijnt soms zo fel op de witte sneeuw dat je binnen 5 minuten verbrand. Onze gezichten zijn voorzien van een gezonde maar ietwat te rode kleur. Ondanks veelvuldig smeren ben zeker ik nogal verbrand deze week, doordat ik weer veel buiten te vinden was. Zowel op zee, als op het land.
Langzaamaan beginnen de voorbereidingen voor onze lange terugreis vorm aan te nemen. Van de week heb ik 2 kratten met spullen ingeruimd die we niet meer gebruiken in het huis en ook zijn er al wat kleine klusjes gedaan. De kasten proberen we zoveel mogelijk leeg te eten en we zijn ook bezig met de route die we naar huis gaan rijden. Onze wens was om door Finland terug te gaan, maar dat gaat helaas niet lukken. In Finland blijk je namelijk geen LPG te kunnen tanken en wij verwarmen onze camper met LPG… Met de temperaturen die in het binnenland soms zelfs nog veel kouder zijn, kunnen we het risico niet lopen om zonder LPG te komen zitten… Toen we laatst 1 nachtje kampeerden, verbruikten we maar liefst een derde van onze LPG… in 1 nacht! Dus de reis houdt erg snel op als we die gok gaan wagen… Ik vind het heel erg jammer, want door Zweden terug wordt een domper en door Noorwegen terug wordt wat mij betreft nogal pijnlijk. In het hoge noorden is er maar 1 weg die je kunt rijden… we moeten dan langs allerlei plaatsen waar we al geweest zijn; toen ons grote avontuur nog moest beginnen! En als we dan terug rijden, dan zit het er allemaal op. Ik ben bang voor die confrontatie, maar het ziet er naar uit dat we niet anders kunnen. Daniella vindt het allemaal niet zo’n probleem en kijkt er juist naar uit om nog een reis door Noorwegen te maken… Het zal z’n weg wel vinden allemaal.
wat ik wel merk, is dat ik bij vlagen echt zin heb om naar huis te gaan en om onze dierbaren weer te zien. Te slapen in ons eigen bed, de poesjes weer te knuffelen, boodschappen te doen in onze eigen winkel, lekker terrasjes pakken, wandelen door het bos en de gezellige borrels met vrienden… Noorwegen is echt ons tweede thuis geworden, maar er zijn wel écht wat dingen die we missen en niet alleen de kaas.
Over kaas gesproken; Daniella en ik hadden 10 kilo kaas mee genomen vanuit Nederland toen we vertrokken; dat is in augustus nog eens aangevuld door mijn ouders met weer een behoorlijk aantal kilo en in januari en maart kregen we ook steeds weer kaas van ons bezoek. We hadden nog 1 stuk gevacuumeerde kaas over van augustus en van de week was het moment daar om die te openen… maar wat bleek? Het was helemaal niet lekker meer! Het brokkelde helemaal uit elkaar en het stonk en het smaakte verschrikkelijk. We hebben het nog 1 dag aangekeken en toen het de volgende dag nog steeds afschuwelijk smaakte, hebben we met pijn in ons hart de kaas weg gegooid… wat hebben we er lang mee gedaan! Jammer van dit laatste stuk, maar verder hebben we er echt van genoten. Nu hebben we dus uit nood een stuk Noorse kaas gekocht, maar die is de praat eigenlijk niet waard…
Deze week werden we uitgenodigd bij Alvhild uit Bleik. Alvhild is 1 van de vrijwilligers die ons Noorse les geeft en zij is ook de enige van de vrijwilligers die daadwerkelijk lerares is geweest. Zodoende kan zij dus goed les geven en ze speelt ook nog gitaar en leert ons Noorse liedjes. We kregen van haar een uitnodiging voor een Paas bijeenkomst bij haar thuis. Daniella, ik, 3 mensen uit Oekraïne (Vitali, Valentina en Tania) en verder alleen Noren. Vitali en Valentina wonen naast ons en zodoende reden we gezamenlijk richting Bleik. Deze Oekraïense vluchtelingen zijn ontzettend lief! Maar ze spreken geen Engels dus we zijn echt veroordeeld tot het spreken van Noors. Een echt gesprek lukt niet, terwijl we zo nieuwsgierig zijn naar elkaar. Soms is dat echt wel heel jammer en lastig; de afstand die blijft door het niet vloeiend spreken van een taal… Maar we hadden het wel heel gezellig met elkaar in de camper.
De Paasbijeenkomst startte om 18:00 en heette ‘ettermiddagskaffe’ wat namiddag-koffie betekent. Ik was een beetje in de war… op vrijdag om 18:00 aan de koffie…? Wij zitten dan meestal aan de borrel, eerlijk gezegd. Ik berichtte Alvhild of het echt koffie was, of ook eten, waarop ze reageerde dat het echt koffie mét taart zou zijn. Nou ja; heel normaal voor de Noren, want die eten vaak ergens tussen 14:00 en 16:00. Rond 18:00 doen ze dan koffie met taart en rond 20:00 gaan ze naar bed, zo leerden we. Dus Daniella en ik stelden onze borrel met liefde uit en de bijeenkomst was erg gezellig. Alvhild heeft een ontzettend gezellig huis, helemaal in onze stijl. Een beetje antroposofisch met veel rood, daar houden we van! We spraken veelal Noors en als we het niet begrepen werd het in het Engels herhaald. Alvhild had maar liefst 3 soorten zoetigheid gemaakt en we moesten dat allemaal proeven. Ze had taart, een soort roze mouse én een soort broodje met room en vruchtenjam gemaakt. Wij waren blij dat we slechts 2 boterhammen hadden gegeten voor vertrek en verlieten na 2 gezellige uren, stijf van de suiker, het gezellige huis van Alvhild.
Alvhild vertelde ook nog dat zij een tweede huisje heeft in Bleik en ze bood ons aan om het aan ons te verhuren als we ooit nog eens een tijdje terug willen komen. Ik vind het zo fijn dat er zo met ons meegedacht wordt! Wieweet maken we ooit nog gebruik van het aanbod. Het bijzondere is, dat ik al eens een foto heb genomen van Daniella voor dat huisje, omdat we dat deurtje zo schattig klein vonden. Maar eerst gaan we maar eens heerlijk terug naar Nederland, want ook daar kijken we steeds meer naar uit.
Behalve kaas hebben we ook tientallen pakjes thee meegenomen uit Nederland en ook daar zijn we heel blij mee want de thee in Noorwegen is niet lekker. Vaak verkopen ze hier slechts zwarte thee en de Noren drinken 24/7 koffie… écht… het gaat de hele dag door! En borrelen doen ze ook wel, maar niet gezamenlijk want het is veel te duur. Dus als je een borrel wil, moet je het zelf meenemen. Ikzelf ben helemaal geen koffie leut. In de ochtend is het wel het eerste wat ik doe; 2 bakkies koffie, maar daarna hoef ik niet meer en ga ik over op thee en in het weekend nemen we ’s avonds wijn. Daniella drinkt maximaal 5 bakken koffie per dag, maar dat is dus niets in vergelijking met de gemiddelde Noor.
Langzaam maar zeker klinken er hier steeds meer voor ons hele bekende geluiden; namelijk die van de scholekster, spreeuw, grauwe gans en wulp. Soms, als ik op de uitkijk zit op de landtong in Fiskenes en ik doe m’n ogen dicht, waan ik me zo op Texel, op de Hors… Een lange wandeling op blote voeten in het lauwe zand… Heerlijk! Mijn favoriet plek op Texel en ook de enige plek die nog een beetje rustig is in de drukke zomer. Het is fijn om die bekende geluiden te horen na de stille winter.
De landtong waar ik veelal op de uitkijk zit, heeft geen mooi hutje of uitkijktoren zoals iets verderop in Fiskenes, maar ik ben er wel achter dat deze landtong een betere plek is om op de uitkijk te zitten voor orka’s. Doordat het stukje land een stuk in zee ligt, heb je een hele brede blik over zee en zwemmen de orka’s ook veel dichter langs je. Van de week was het echter de tweede dag op rij dat ik niets zag. Ik genoot evengoed van de zon en had op een gegeven moment zelfs mijn jas én mijn trui uit gedaan omdat het zo warm was. Ondanks dat ik geen orka’s zag, zag ik wel papegaaiduikers en heel veel andere vogels. Met een thermoskan thee en een KvikkLunsj (chocola) vermaakte ik me evengoed weer prima. De landtong blijkt overigens wel iemand zijn tuin te zijn; dat wist ik niet! Maar een man sprak me aan en vertelde dat het zijn tuin was. Ik verontschuldigde mij over het feit dat ik iedere dag in zijn tuin zat, maar hij zei dat hij het niet erg vond. Ik vertelde hem dat ik orka’s bestudeer en hij zou ze ook voor me in de gaten houden. Op de landtong is een rots waar wat mos op groeit en die fungeert als lekker stoeltje. Ondertussen loop ik wat heen en weer en als het eb is, kan ik echt nog een heel stuk de zee in lopen.
Maar helaas, na uren wachten zag ik nog steeds niets. Eve, van de Norwegian Orca Survey, vroeg of ik samen met haar en de Noorse Richard de onderzoeksboot van Dverberg naar Andenes wilde varen. Nou, dat wilde ik wel! Ik reed snel naar huis waar ze mij en Daniella oppikte om naar Dverberg te rijden. Daniella had ook een belangrijke taak, namelijk het terugrijden van Eve haar prachtige auto naar Andenes. Daniella had er zin in; eindelijk weer eens rijden in een normale auto, en wát voor een..
Ondertussen voeren wij naar Andenes zonder verwachting dat we orka’s zouden zien omdat ik ze dus nog helemaal niet gespot had die dag… Maar toch duurde het eigenlijk weer helemaal niet zo heel lang toen ik recht voor ons neus een grote rugvin in het water zag verdwijnen… ‘orka’s op 12 uur’ zei ik, 100% zeker van wat ik had gezien… ‘is het niet een paaltje?’ vroeg Eve zich af, maar nee. Ik wist wat ik gezien had en een paaltje verdwijnt niet in het water. En inderdaad; opeens zagen we maar liefst 5 orka’s. ver uit elkaar, maar ze waren er. En zo snel als ze er waren, zo snel waren ze ook weer weg want we wachtten maar liefst 20 minuten, maar ze kwamen niet meer boven. Het was eigenlijk een hele rare ontmoeting… Ietwat beduusd over waar ze nu toch konden zijn, voeren we toch maar verder. Eenmaal op hoogte met Fiskenes ontmoetten we een andere groep van 6 orka’s en zij hadden heel veel interesse in ons! Het water was spiegelglad, er was geen andere boot op het water, er stond geen wind… het was ronduit perfect! Richard floot naar de orka’s en de orka’s reageerde daar fluitend op terug. Ondertussen maakten Eve en ik zoveel mogelijk foto’s en werd er gekeken naar de diepte van de fjord. Ook konden we op de radar zien dat er vermoedelijk een kleine school haring onder de boot zat. De orka’s speelden en rustten. Soms lagen ze met z’n zessen naast elkaar aan het water oppervlak. Orka’s doen hazenslaapjes en schakelen dan 1 hersenhelft uit, terwijl de andere hersenhelft wakker blijft. Dat doen ze, doordat een orka niet zoals wij, uit zichzelf ademt. Ze moeten echt het besluit nemen om adem te halen en daardoor kunnen ze nooit helemaal slapen zoals wij.

Soms doken ze even weg, maar kwamen dan aan de andere kant van de boot weer boven. De 2 jonge dieren bliezen bellen en piepten vrolijk naar ons. Ik moest me inhouden om niet in tranen uit te barsten; ik probeer immers een beetje nuttig te zijn voor het orka onderzoek en al die emoties zijn dan misschien niet zo handig. Na ongeveer een half uur besloten we de orka’s weer met rust te laten en voeren we, allemaal high van de overweldigende ervaring, de boot naar de haven van Andenes waar hij nu lekker voor het grijpen ligt. Als er orka’s het fjord in zwemmen, kunnen we snel de zee op om het een en ander over de dieren vast te leggen zo lang als het nog duurt.
Die avond appte Richard ‘geloof me, na 15 jaar op zee, is dit een hele zeldzame ontmoeting geweest. Helemaal alleen, zonder andere boten. Heel soms gebeurt zoiets in Skjervoy, maar eigenlijk niet hier in de fjord’. Richard en Eve runnen al 11 jaar de Norwegian Orca Survey en Richard werkte daarvoor bij de whalewatch. Ik had ook echt het gevoel dat dit een hele speciale ontmoeting was… Hij staat in mijn top 3 van speciale orka ontmoetingen; de andere twee betreffen afgelopen 22 oktober met de uren durende baitball en de dag in november 2022 toen ik 20 minuten lang zwom met orka NKW256.
Ik hoop dat ik op de lange termijn iets kan blijven betekenen voor de Norwegian Orca Survey. Het voelt zo goed om hier bij aan te sluiten en het voelt ook echt heel nuttig en verantwoord. We gaan zien hoe dit verder gaat. Ik ben aan het oefenen met het vergelijken van rugvinnen maar het is echt lastiger dan ik dacht.. Maar wel heel erg leuk om op verschillende dagen soms hetzelfde dier te zien en nu dus ook te herkennen!

Soms gun ik mezelf ook een dagje vrij van het orka’s spotten en dat is ook nodig want anders word ik erg onrustig. Zodra het weer wat minder is, zoals vandaag, ga ik alleen even bij de haven van Andenes kijken. Soms als ik heel lui ben, rijd ik daar naartoe met de camper en tuur dan een kwartiertje over het water, vanuit de warme camper. Marley gaat in tegenstelling tot naar Fiskenes, wel mee naar de haven.
Met Marley gaat het ook steeds weer beter; van de week hebben we haar nog 1 keer gewassen en ook haar mand en het kleed van de bank hebben we nog een laatste keer gewassen. Ze ziet er werkelijk prachtig en glanzend uit en de gore potvis geur is ook zo goed als verdwenen. Ze went ook aan haar leven aan de riem, alhoewel ze dat in bijna 12 jaar eigenlijk helemaal niet gewend is en wij ook niet. Het geeft wel rust en het is gewoon duidelijk. Wel gingen we van de week op een veldje even met haar spelen in de sneeuw; we gooiden sneeuwballen waar ze dan even lekker achteraan kon rennen. Aan de riem was dat helemaal niet handig, dus we lieten haar los… En net zoals we in Nederland wel eens ervaren, heb je ook in Noorwegen grote zeur-tirades want niet veel later nadat we Marley hadden los gekoppeld en lekker aan het ravotten waren op het veldje, deed een boze oudere man zijn raampje open en begon te gillen dat we de hond moesten aanlijnen. Ik heb dit soort gezeur al zo vaak over me heen gehad op Texel (maar dan in losloopgebieden… echt… waar bemoeit een mens zich mee!) dat ik de man compleet negeerde en Daan nog aangaf dat we alleen even aan het sneeuwballen gooien waren en haar zo weer vast deden. De man ging door met zijn gebrul; helemaal uit z’n dak…  We trokken ons er weinig van aan. Het was de tweede keer op hetzelfde stukje dat iemand echt overdreven woedend reageerde op Marley die los was. Vanaf nu noemen we dat stukje dus ‘de boze hoek’. Je hebt ze overal, ook in het lieflijke Noorwegen… Mensen die al hun frustratie en boosheid botvieren op een hond die geen vlieg kwaad doet. Maar goed, vanaf 1 april moeten honden hier officieel vast, dus die discussie ga je nooit winnen… Het kwam even in me op om de man uit te nodigen voor een sneeuwballengevecht, misschien zou hij dan een beetje opvrolijken maar eigenlijk had ik daar zelf ook niet zoveel zin in.
Daniella heeft ondertussen een manier gevonden om de poeder van het hondenvoer die altijd onderin de zak over blijft, nuttig te gebruiken. Ze heeft honden koekjes gebakken in de oven en het poeder vermengd met ei, yoghurt en wortel… Marley vindt het heerlijk!
En zo verliep onze week dus; het was weer sociaal en vol met prachtige orka ontmoetingen. Gisteren zag ik ook nog 3 orka’s in de verte en morgen ga ik ook weer met veel hoop uit de uitkijk staan. Het was vaak koud, maar ook soms al een beetje warm. Én we vonden de eerste krokussen en andere gele bloemetjes! We gaan genieten van een rustige Paas en wensen jullie allemaal hetzelfde toe. Tot de volgende keer!